Kadınlarda kısırlık sebeplerinin yüzde 30-40'ının yumurtlama bozukluklarından kaynaklandığını belirten Op.Dr. Yeşim Yerçok, kısırlık problemine dikkat edilmesi konusunda uyarılarda bulundu.
Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Jin.Op.Dr. Yeşim Yerçok, Tanısı kolaydır ve tedaviye iyi yanıt verir. Kadın vücudunda her iki tarafta yer alan yumurtalıklar her adet döneminde döllenmeye hazır bir olgun yumurta oluşturur. Bu yumurta gelişimini tamamladığında çatlar, spermle birleştiğinde gebelik gerçekleşir. Eğer yumurtlama olmazsa gebelik gerçekleşemez. Anovulasyon (yumurtlamanın olmaması) veya oligoovulasyon (yumurtlamanın seyrek olması) hallerinde yapılan hormon tetkikleri ve ultrasonografi tanıya yardımcı olur. Hiperprolaktinemi, kanda prolaktin hormonunun aşırı yüksekliği sonucu anovülasyon dediğimiz adet görememe durumuna yol açabilir. Düzenli regl kanaması ve ovulasyona (yumurtlama) rağmen, kadın için gebe kalabilme yeteneği menopozdan yıllar önce azalmaktadır. ( 37-38 yaşlarında, menopozdan 13 yıl önce) dedi.
Kadın kısırlığının diğer yüzde 30-40 sebebi de Fallop tüpleri denilen yumurtaların rahimle birleştiren kanallardan kaynaklanan sebepler olabildiğini ifade eden Op.Dr. Yerçok, Fallop tüplerindeki tıkanıklıklar, yapışıklıklar veya bu tüplerin oluşumundaki anormallikler yumurtanın geçiş yolunu tıkayabilir. Endometriosis denen durumda da yumurtaların fallop tüplerine geçişi engellenebilir ve böylece kısırlığa yol açabilir. Tüplerin açıklığının saptanmasında yapılacak ilk test Histerosalpingografi (HSG) dir, adetin 6.-11. günleri arasında yapılır. Laparaskopide de bütün pelvik organlar, rahimde yer alan myomlar, tüpler ve yumurtalıkların etrafındaki yapışıklıklar ve endometriozis olup olmadığı değerlendirilir. Bazen ovülasyon ( yumurtlama) normal şekilde gerçekleşir ve yumurta fallop tüplerinden başarıyla geçer. Ancak rahim içi kusurlar, şekil bozuklukları, polip dediğimiz rahim içi çıkıntılar, myomlar, rahim ağzındaki kusurlar oluşmuş gebeliğin rahim içine yerleşmesini ve büyümesini engeller. Bu durumda da hasta abortus ( düşük ) şeklinde bebeğini kaybeder. Bunların cerrahi olarak düzeltilmesi yarar sağlar. Servikal faktor ise kısırlığın %5inden daha az bir bölümünden sorumludur. Bazı kadınlar sperme alerjiktir ve salgılanan mukus denilen akıntıda spermleri öldüren antikorlar bulunur. Değerlendirme: 35 yaş üstü, Oligomenore (35 günden daha uzun aralıklarla adet görme yani adetlerin gecikmesi) veya amenore (3 aydan daha fazla adet görememe) öyküsü, Bilinen veya şüphe edilen rahim veya fallop tüplerini ilgilendiren hastalık öyküsü, endometriosis, Azalmış over rezervi, Partnerde bilinen veya şüphe edilen kısırlık hikayesi. Kadın İçin: Adet düzeni öyküsü, önceki gebelik sonuçları, kürtaj hikayesi, gebe kalamama süresi, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, önceki cerrahi ameliyatlar ve sonuçları, önceden yapılmış infertilite incelemeleri, Klomifen, Gonadotropin gibi yumurta uyarıcı tedavilere yanıt olarak gelişen yumurta sayıları, kullanılan ilaçlar, miktarı, elde edilen yumurta sayısı ve embrio gelişimivs değerlendirilmelidir. Ayrıca hayat tarzı, kilo alımı, tütün kullanımı, tiroid bozuklukları, galaktore (meme ucundan süt gelmesi), aşırı fiziksel aktivitevs detaylı sorgulanmalıdır diye konuştu.
Oligomenore, amenore, androjen hormonlarının yüksekliği PCOS (polikistik over sendromu) düşündürebildiğini kaydeden Op.Dr. Yerçok, Düzensiz vajinal kanama endometrial polip veya submukoz myom belirtisi olabilir. Kürtaj sonrası adet miktarında azalma veya amenore Asherman Sendromu olabilir. Kronik pelvik ağrı, dismenore (ağrılı adet görme), disparoni (ağrılı cinsel ilişki) endometriosisle alakalı olabilir. NSAİD (prostoglandin inhibitörleri-ağrı kesiciler) gebe kalabilmeyi olumsuz etkiler. Ovulasyon (yumurtlama) döneminde ya da 1 haftadan uzun kullanımında düşük riski artmaktadır. Sebebi, ovulasyon döneminde PGE2 artar, indometazin gibi ağrı kesicilerin kullanımı folikul duvarının rüptüre olmasını yani yumurtanın çatlamasını engeller. Sigara kullanan hanımlarda ARTde (yardımcı üreme yöntemleri) ile daha az yumurta elde edildiği, daha fazla Gonadotropin kullanımına ihtiyaç duyulduğu ve daha az gebelik elde edildiği görülmüştür açıklamalarında bulundu.
Vücut kitle indeksinin (BMİ) çok düşük kadınlarda (19un altında) adet düzensizlikleri ve anovulasyon (yumurtlama olmaması) görülmekte olduğunu belirten Op.Dr. Yerçok, Aşırı egzersiz yapan kadınlar veya anoreksia veya blumia gibi rahatsızlıklarda hipogonadotropik hipogonadizme bağlı amenore gelişmektedir. Nomral vücut kitle indeksi (20 ve üzeri) dönülmesiyle regl siklüsleri düzelir. Tedavide; öncelikle kısırlığa neden olan durum araştırılıp tedavi edilmelidir. Bu sebeple medikal (ilaç, hormon) veya cerrahi (ameliyat) tedavi gerekebilir. Tüm sebepler araştırılıp KOH, IUI gibi ilk basamak tedavileri (yumurta uyarıcı tedaviler, aşılama) düzenlendikten sonra doktorunuzun yönlendirmesine göre ART (tüp bebek) gibi yardımcı üreme teknikleri de uygulanabilir şeklinde konuştu.
